Derd yohdur kimsede, yohsa tebibi-feyzi-eşk,
Kimde gördü derd kim, ol derde derman etmedi.
Sebr yohdur merdümi-alemde, yohsa ruzigar,
Hansı müşküldür ki, tedric ile derman etmedi?
Kelbi-nadan olur hemişe siyah,
Laleveş, rengi ruyi-ehmer olur.
Üzü fezl ehlinin riyazetle,
Zeri-halis misali efser olur.
Ger zeif olsa cismi danişmend,
Erebi at çünki lağer olur.
Nükteyi-eşk neçe suretden
Ehli-me’na ile tesrih etdik.
Kesreti vehdete kıldık tebdil,
Cümleden üzleti tercih etdik.
Elaveler
Var rühsarime hunabe çeken müjganım,
Kıl kelem kimi ki, nekş etmeye nekkaşın var.
Şevki-ne’lim oda salır nece kim, karşımda,
Ateşin tel’et ilen zülfü gözün, kaşın var.
Le’l kani kimi, ger köksümü çak eyleyeler,
Onda hunabe ilen rengli çoh daşın var.
Rehi-eşk içre, Füzuli, deme tenha yürürem,
Key hebersiz, kemü möhnet kimi yoldaşın var.
Nola bezmi-belade sineyi-nalani çak etsem,
Deruni-dilden ol yare yene erzi-mehebbet var.
Mehi-nev sanma tutmuş çerhi tiği-şö’leyi-ahim,
Eduyi-bednihade ölmez isem, yene niyyet var.
Lebin yadına can vermiş deyib, Ferhadi-dil, cana
Yene efvahi-alemde eceb Şirin hekayet var.
Gehi derdi-feraği-yar, gahi te’neyi-eğyar;
Füzuli, sanma bu möhnetserade istirahet var.
Bu kezel yalnız İstanbul neşrindedir.
Rühsare seri-zülfi perişan eyle!
Gözden güli-rühsarını pünhan eyle!
Bir neçe perişanları öz halına koy,
Her lehze yeter, kesdi-dilü can eyle.
72
Müjganımı, ey şem’, güherbar etme!
Pünhan kemimi aleme izhar etme!
Eşk ehline zülmdür vefa eylememek!
Zinhar, bu zülmü etme, zinhar etme!
Rühsarına ey etme nigah etdigimi,
Göz yaşı töküb, nalevü ah etdigimi.
Ey padişehi-hüsn, terehhüm çağıdır!
Evf eyle ki, bilmişem günah etdigimi.
Feryad ki, eşk bikerar etdi meni,
Derdü kem ile zarü nizar etdi meni.
Haki-seri-kuyinde kübar etdi meni,
Sergeştevü harü hakisar etdi meni.
Gördüm seni, elden ihtiyarım getdi,
Bahdım üzüne, sebrü kerarım getdi.
Hak oldumü her yana kübarım getdi,
Elkisse, kapından e’tibarım getdi.
66
Ey kaib olan dideyi-hunbarimden!
Vey rahet olan sineyi-efgarimden!
Men varimi yoh seninçün etdim, ne reva
Sen tutmayasan heber yohü varimden.
Hunabe töküb dideyi-giryanimden,
Sensiz boyadım yer üzün öz kanimden.
Öz kanimi eylerem özümle de’va,
Getmezse elim, nola, giribanimdan.
68
Keddine dedim ki, servi-bustandır bu!
Tünd oldu ki, ey heste, ne hedyandır bu.
Pabestevü urü bizebandır dedigin,
Hendanü kebapuşü huramandır bu.
Dedim lebine: le’li-Bedehşandır bu!
Güldü, dedi: ey fekir, böhtandır bu!
Bir daşe ne reng ile kılarsan nisbet,
Şirinü şekerfeşanü hendandır bu.
Yandırdı meni şevki-cemalın, ey mah!
Her lehze eceb degil yetirsem göge ah!
Zülfün girehi çıhdı elimden nagah,
Gör kim, ne cefa etdi mene behti-siyah.
Ey ükdegüşayi-rişteyi-tedbirim!
Her taete efvin sebebi-teksirim.
Teksirime etme özge tekdiri-ceza,
Şermendeligim yeter menim te’zirim.
Ked enkezeni devamü dai daim,
Ma li cesedi elel mesai kaim.
Ya laimü, lo veke’te fima ene fih
Vellahi lenasehte ve lümtel-laim.
Hemdem, gör ahan sirişki-alimni menim,
Tutmuş rühi-kehrübamisalimni menim.
Billah, yürü ol gülruhe erz eyleye gör,
Bir reng ile bu sureti-halimni menim.
Efkandır işim, servi-huramının üçün,
Kandır cigerim, könçeyi-hendanın üçün,
Eşkinde kemü küsse çekib, pir oldum,
Men pire terehhüm et, igit, canın üçün!
Ked şerrefekellahü bitovfil-heremeyn,
Min rö’yeti meşhedeyni kerret leke eyn,
Tuba limen elkake, leinennet-tehkik,
Men zareke, ked zare Eliyyen ve Hüseyn.
Cesedim artık çalışmakla ayak üste duran deyil.
Ey meni mezemmet eden, menim halıma düşesen,
Allaha and olsun, nesihet ederdin, mezemmet edenleri ise
mezemmet ederdin.
İki kebri görmekle gözün işıklandı.
Sene çatanlara eşk olsun, doğrudan da,
Seni ziyaret eden Elinin ve Hüseyni ziyaret etmiş olur.
Ya men bike iltica’u men kane sivak,
Tuba limen ikteda bima fihi rizak.
Bürhanuke filkemali yekfi lovlak,
Lovlake lema dare medarül-eflak.
Mecnun oda yandı şö’leyi-ah ile pak,
Vamik suya batdı, eşkden oldu helak.
Ferhad heves ile yele verdi ömrün,
Hak oldular onlar, menem imdi ol hak.
Ta helkeyi-zülfi-yare düşdün, ey dil!
Dami-kemi-ruzigare düşdün, ey dil!
Efsus ki, kütbi-ehli-cem’iyyet iken
Ol daireden kenare düşdün, ey dil!
Hurşid ki, kıldı sübhdem erzi-cemal,
Dergahine üz sürmek ile buldu kemal.
Çün yetdi kemale, etdi sen mah ile behs,
Ol terki-edeb verdi kemaline zeval.
Meh durdu mükabil sene buldukda kemal,
Gördü ki, özünde sence yoh hüsnü cemal.
Bir kayete yetdi, incelib kemden kim,
Ze’fi-bedenile bedr iken oldu hilal.
Senin razılığın uğrunda çalışanlara eşk olsun.
Kamalına delil “levlak” kifayetdir.
Sen olmasaydın felek medari dolanmazdı.
Ey naveki-bidadine her sine hedef!
Vey cevheri-peykanine her dide sedef!
Feryadü feğanım kemi-hicranından,
Bezmi-kemedir naleyi-ney, novheyi-def.
Ey saliki-rahi-hek, sene ket’i-terik,
Düşvardır olmasa refikin tovfik.
Tut dameni-mürşidi-tevekkül ki, sene
Meksud müyesser ola, tovfik refik.
Sermenzili-her murade rehberdir eşk,
Keyfiyyeti-her kemale mezherdir eşk,
Gencineyi-kainate gevherdir eşk,
Her sadir olan neş’eye mesderdir eşk.
Üşşake degil keydi-elaik layik,
Hergiz kemi-ruzigar çekmez aşik.
Keydi-kemi-ruzigar bir illetdir,
Ol illete eşkdir tebibi-hazik.
Ya men beset el-erze ve ecr el-eflak,
Idraku kemalihi kemalül-idrak.
Fil-erzi ve fis-semai la rebbe sivak,
Ma ne’büdü ya vahidü, illah iyyak.
Kamalının derki idrakın kamilliyidir.
Yerde ve göyde senden başka Allah yohdur.
Ey tek olan, senden başka kimseye ibadet etmirik.
Pervaneye zülmi-bihesab eyler şem’,
Zülm oduna bağrını kebab eyler şem’,
Guya ki, bilir zülm serencamı nedir,
Bihude degil ki, iztirab eyler şem.
Her şam yeter vüsali-canane çirağ,
Ta sübh kalır hemdemü hemhane çirağ.
Reşk odine yandırdı meni her saet,
Vehm eylemez ahim oduna yane çirağ.
Her geh ki, bahar kıldı arayişi-bağ,
Nevmidlik urdu laleveş bağrıma dağ,
Zira tiken üzre tutdu bülbül mesken,
Gül bad güzergehinde yandırdı çirağ.
49
Yoh dehrde bir müvafiki-teb’ herif
Kim, söhbeti dilgüşa ola, teb’i zerif.
Feryad ki, nacins müsahibler ile
Bifaide zaye’ oldu ovkati-şerif.
Men zöhdü vere’den urmazam lafi-hilaf,
Daim rühi-sade isterem, badeyi-saf.
Terki-meyü mehbub ede bilmen mütlek,
Ger etmek olur, derem, zehi bihude laf.
41
Zahid, meyi-nabdendir ikrah kelet!
Sen hah sözüm sehih tut, hah kelet.
Mescidlere girdigim degil reğıbetden.
Sermestligimden eylerem rah kelet.
Dağ urma dili-hezine, ey mişkinhet!
Ger maili-hüsnü hettsen, kılma kelet
Kim, eylememiş katibi-divani-keza,
Dil herflerin kabili-tezyini-nüket!
Mey nefyini eyleyib şüar, ey vaiz!
Tutdun rehi-te’ni-eşki-yar, ey vaiz!
Terki-meyü mehbub ederiz cennet üçün,
Şerh eyle ki, cennetde ne var, ey vaiz!
Tehdid ile keçdi ruzigar, ey vaiz!
Fevt oldu şerabü vesli-yar, ey vaiz!
Ger kevserü hur ise kerez, verme ezab,
Ne terk buyur, ne intizar, ey vaiz!
Ey vesfi-cemaline teheyyür mane’,
Vermiş sene isbati-kemalin sane’.
Veslinde cefayi-te’neyi-eğyarın,
Hicrinde meni heyale etmiş kane’.
Kuyinde senin ne daşe kim, vurdum baş,
Kıldım onu kerki-hun, töküb gözden yaş.
Göz yaşine rehm eyle ki, çoh müddetdir,
Bidadine sebr edib basar bağrına daş.
37
Ey kesbi-kemale e’tikadın nakis,
Tehsili-kemale ictihadın nakis!
Ar etme telebde, kıl hezer ondan kim,
Kamiller içinde ola adın nakis.
Hoş ol ki, kılıb rehberi-sidkin ihlas,
Helvetgehi-kürbe ola ihlas ile has.
Serrafi-vefa buteyi-te’dibe salıb,
Her keşden ede missi-vücudini hilas.
Ey bad, kıl ehvalımı cananime erz!
Sergeşteligim servi-huramanime erz!
Öldürdü kinayetile eğyar meni,
Bu zülmi-serihi eyle sultanime erz!
Ey cevheri-eşkin eseri cismü erez,
Yoh aşike senden özge alemde kerez.
Çün bildin esirinem terehhüm kıl kim,
Tedbir gerek, müşehhes oldukda merez.
Biz alemi-eşk alemaraleriyüz,
Meyhaneyi-derd dürdpeymaleriyüz.
Gülbergi-nedamet çemenidir alem,
Biz bu çemenin bülbüli-şeydaleriyüz.
Kimdir ki, keminde naleyi-zar etmez!
Derdin sene nale ile izhar etmez!
Feryadına hiç kimsenin yetmezsen,
Feryad ki, feryad sene kar etmez!
Canan ise metlub, teme’ candan kes!
Metlub ise can, ümid canandan kes!
Can sevmek ile müyesser olmaz canan,
Ya bundan ümid, ya teme’ ondan kes!
Suzi-dilim eşki-alden eyle kiyas,
Enduhimi ze’fi-halden eyle kiyas.
Hurşid ki, hüsnünle kılır behsi-kemal,
Terki-edebin zevaleden eyle kiyas.
Edvari-zaman daireyi-heyret imiş,
Esbabi-cehan mehalikü möhnet imiş,
Dünyaye heves etmemek etmekden yey,
Çün evveli hirsü ahiri hesret imiş.
Ey şehdi-lebin sözü şekervar leziz!
Le’lin kimi kanda bir şeker var leziz?
Tüngi-şeker olmasaydı dürci-dehenin,
Olmazdı çıhan lehceyi-göftar leziz.
Ger möhneti-kesrdir ve ger ne’meti-sebr,
Sebr ile kenaetde gerek müslimü gebr.
Her ne’metü möhnet ki, verersen, yareb!
Ver ne’mete bir kenaetü möhnete sebr!
Herdem mene yar erzi-rühsar eyler,
Hüsnile meni beter giriftar eyler.
Guya ki, kemali-eşk dersin ohudur,
Herdem mene te’limini tekrar eyler.
Hicrin, cigerini her kimin kan eyler,
Tedric ile veslin ona derman eyler.
Zülfün kimi kim, müddet ile kafir idi,
Le’lin onu bir demde müselman eyler.
Her dil ki, esiri-kemi-hicran olmaz,
Şayisteyi-zevki-vesli-canan olmaz.
Her derd ki var, var dermanı, veli,
Biderdlerin derdine derman olmaz.
Ta devrdedir daireyi-kevnü fesad,
Mümkün degil olmak herekatından şad.
Tasi-felek içre ke’beteyni-encüm,
Göstermez imiş hiç kime nekşi-murad!
Ta mehmili-mehrdir bu zengari-mehd,
Mehrinle vefa ehlinedir möhkem ehd.
Birdir bize bezmgahi-eşkinde felek,
Ger kehrile zehr verse, ver lütfle şehd.
Her yerde ki, ol simberü simin hed,
Erz eyleye ariz, aça sünbül, çeke ked;
Rengi-gülü buyi-sünbülü cilveyi-serv,
Hökm eylemezem kim, ola mekbuli-hired.
Ta boynuma saldı ol hemi-zülf kemend,
Tedbir ile açılmadı boynumdan bend.
Çoh pend verildi, olmadı faidemend,
Yetmezmi mene pend veren, helke bu pend.
Def’i-kemi-ruzigaredir bade müfid,
Ref’i-elemi-eşke rühi-sade müfid.
Terki-meyü me’şukdur ol illet kim,
Olmaz ona hiç nesne dünyade müfid.
Tutdukca ele sağeri-sehbayi-sebuh,
Artar eseri-zevki-dilü raheti-ruh.
Tuğyani-keme müfiddir zevreki-mey,
Tufan heterinde öyle kim, keştiyi-Nuh.
Gül devrü hoş ol kim, tuta gülfam kedeh,
Bezminde demi tutmaya aram kedeh,
Her sübh ki, hürşidsifet kaldıra baş,
Bezmin bezeyib, gezdire ta şam kedeh.
Mey şevkü olubdur mene adet, ey şeyh!
Geldikce bu şevk olur ziyadet, ey şeyh!
Hoşdur mene mey, sene ibadet, ey şeyh!
Re’y ile degil eşkü iradet, ey şeyh!
Ger kuyine eşkim güzer eyler küstah,
Ver keddine çeşmim nezer eyler küstah.
Eyb eyleme, rengi-çöhreyi-zerdimi gör
Kim, çohları alemde zer eyler küstah.
Bir abü hevadır eşki-germü demi-serd
Kim, ondan alır neşvü nema gülbüni-derd.
Gülzari-kemin benefşevü yasemeni,
Dudi-dili-aşüftedirü çöhreyi-zerd.
11
Ey mehri-rühün kedimü alem hadis!
Izhari-vücude keşfi-razin bais.
Keçdim seri-kuyinde iki alemden,
Li beyne mekameyi mekamün salis.
12
Heyli-kemin etdi nekdi-sebrim tarac,
Sebr ile müyesser olmadı derde ilac.
Rühsarıma tökdü merdümi-çeşmim kan,
Hinduyi görün, le’l verir Rume herac.
Ey faideyi-elmine alem möhtac,
Haki-kedemin ehli-hüner başına tac.
Her kimde ki, gördü himmetin sui-mizac,
Ol sui-mizace kıldı lütf ile ilac.
Ey şerbeti-veslin elemi-hicre ilac!
Bazari-keminde eşk nekdine revac.
Ger tutsa hedengin regi-canım ne eceb,
Nebz ile kılır tebib teşhisi-mizac.
15
Ey zikri-lebin nasihi-ensafi-Mesih!
Nitkin “ene efseh”2, kelimatın da fesih.
İzhari-kebulun eseri-lütfi-hefi,
İhfayi-rehi-şeri’etin zülmi-serih.
Hoş ol ki, demi-ecel çekem badeyi-nab,
Sermest yatam kebrde ta ruzi-hesab.
Kovğayi-kiyametde duram mestü herab,
Ne fikri-hesab ola, ne idraki-ezab.
Saki, kerem et, şerabi-gülfam yürüt!
Gülfam şerabe verme aram, yürüt!
Bezm içre hübabi-eşki-gülgunumdan
Min cam yürütme, cam üçün cam yürüt.
Canımda olan zehireyi-nitkü heyat,
Cismimde olan cevheri-hissi-herekat.
Serf olmadı hublar rehi-eşkinde,
Efsus ki, bihude keçirdim ovkat!
Te’miri-bekavü cem’i-mal etdin, tut!
Her arizu etdinse, ona yetdin, tut!
Çün ömr bekasına tutulmaz ümmid,
Her hal ile geldigin kimi getdin, tut!
Derler ki, kılır könçe lebi-yar ile behs,
Gülbergi-ter ol le’li-güherbar ile behs.
Ol bir neçe dilsizlere töhmetdir bu,
De’vaye gerek lehceyi-göftar ile behs.
Elhemdü limen enare kelbi ve heda,
Veş-şükrü lima fihi mineş-şovki beda.
Ma emdehü vahiben sivahu ebeda,
La eşrikü fi senai-rebbi eheda.
Elhemdü limen ezze kemalen ve ela,
Men kame bi-emrihi ve men nazee-la.
Sümmes-selavatu vet-tehiyyatu ela
Men fezzelehul-lahu bi-izzin ve üla.
Ey feyzi-vücud, şahidi-cud sana,
Vey şahidi-cud, her ne mevcud sana.
Ümmidi-kebulü e’timadi-keremin,
Merdudini etmiş yene merdud sana.
Ey zatına mümkinat bürhani-vücub,
Sabit sana imtinai-imkani-üyub.
Şayisteyi-ne’meti-heyati-ebedi,
Ervahi-mearifinle ebdanü külub.
Ey ükdegüşayi-ecemü türkü ereb,
Ressami-rüsumi-fezlü asarü edeb!
Mezmuni-hedisin sebeki-her millet,
De’vayi-kebulun senedi-her mezheb.
Şükr olsun ona ki, onunla şevk başlanır.
Ondan başka bir kimseni medh etmerem.
Öz duamda Allahıma hek kesi şerik etmirem.
Onun emrine tabe olanlar yükseldi, hilafine gedenler yoh.
Sonra selevat ve selam olsun o adama ki,
Allah onu ezizlik ve yükseklikle feziletlendiribdir.
Doğruluk ile iste ülüvvi-mekam kim,
Geldikce haline vere devri-felek revac.
Doğruluk ile herflere sedrdir “elif”,
“Ya” herfini ayağe burahmışdır e’vicac.
Doğrular ile gez ki, seni serbülend ede,
Egriler ile eyleme, elbette, imtizac.
“Ya” ihtilatı ile serir oldu payimal,
Başda mekam tutdu “elif” nüsretile tac.
Müddei eyler mene teklid nezmü nesrde,
Leyk namerbut elfazü mükedder zatı var.
Pehlivanlar, badpaler segridende her yana,
Tifl hem cevlan eder, emma ağacdan atı var.
Ol sebebden farsi lefzile çohdur nezm kim,
Nezmi-nazik türk lefzile iken düşvar olur.
Lehceyi-türki kebuli-nezmi-terkib etmeyib,
Ekseren elfazi namerbutü nahemvar olur.
Mende tovfik olsa, bu düşvarı asan eylerem,
Novbahar olğac tikenden bergi-gül izhar olur.
Se’dü nehs ehvalını kılsan müneccimden sual,
Müktedai-me’rifet Bercisü Keyvandır ona.
Eylesen remmalden teftişi-hali-nikü bed,
Mürşidi-rahi-yekin Engisü Lehyandır ona.
Nökteyi-eşkali-remlü seyri-ecrami-nücum,
Kime rehber olsa, feyzi-ekl böhtandır ona.
Bilmiş ol kim, her ne sadir olsa ziştü hubü bed,
Mezheri bir elmdir kim, ekl heyrandır ona.
Her sözüm bir pehlivandır kim, bulub te’yidi-hek,
Ezm kıldıkda tutar tedric ile behrü beri.
Kanda kim, ezm etse, mersumü mevacib istemez,
Kansı mülkü tutsa degmez kimseye şurü şeri.
Payimal etmez onu asibi-devri-ruzigar,
Eylemez te’sir ona devrani-çerhi-çenberi.
Kılmasın dünyade ultanlar mene teklifi-cud,
Bes dürür başımda tevfiki-kenaet efseri.
Her cehetden fariğem, alemde haşa kim, ola
Rizk üçün ehli-beka, ehli-fenanın çakeri.
Sedayi-ney heram olmaz, dedin, ey sufiyi-cahil,
Yele verdin hilafi-şer’ile namusun islamın.
Bu endam ile vecdiyyatdan dem urmak istersen,
Ilahi, ney kimi surah-surah olsun endamın.
37
Müttesil me’rifet ehlini ayaklare salıb,
Feleki-süfle kılır möhnetü kem pamali,
Ol ki, cahildir, edib cümle muradın hasil,
E’tibar ile kılır mesnedi-kedrin ali.
Bu sebebden bilirem kim, bu cahan evretdir,
Evretin böyledir evladi ile ef’ali.
Ulu evladi keser süddenü te’dib verer,
Süd verib, lütf ile bağılar beşiye etfali.
Yahamı penceyi-tehvifi-rehi-şer’ tutar,
Dameni-me’rifeti-ehli-riyaset tutsam.
Jengi-iflas tutar ayineyi-rahetimi,
Terki-hükkam kılıb, künci-kenaet tutsam.
Hiç haletde bulunmaz eseri-raheti-dil,
Oluram müzteribül-hal ne sen’et tutsam.
Hüsni-siret, sureti-halın digergun olmadan.
Cehd kıl kim, görmeye hurşidi-rühsarin zeval
Nur feyzinden hilali-kedrin efzun olmadan.
Elinden ahler, ey ehteri-behti-siyahim, kim,
Meni helk içre alikedr iken, kayetde har etdin.
Kılıb hurşidi-hirman metlei-ümmid gerdunun,
Vücudimden misali-saye, selbi-e’tibar etdin.
Sevadi-didemi mütlek beyazi-eyne dönderdin,
Beyazi-hüsni-halim hali-ruyi-ruzigar etdin.
Ey könül, mütlek ibadet kılmayıb, ömrün temam
Eyledin sevdayi-zülfi-her perirühsare serf,
Saç ağardı, gel,yeter mir’ati-behtin tire kıl,
Ömrden bir dem ki, kalmış, eyle istiğfare serf.
Hiredmendi ki, daim alemi-elm içre seyr eyler,
Esalibi-fünuni-şe’rden, elbette, kafildir.
Mezaki-şe’r hem bir özge alemdir, hekiketde
Iki alem müsehher eylemek kayetde müşkildir.
Padişahi-mülk, dinarü direm rüşvet verib,
Fethi-kişver kılmağa eyler müheyya leşkeri.
Yüz fesadü fitne tehrikile bir kişver alır,
Ol dehi asari-emnü istikametden beri.
Gösteren saetde devrani-felek bir inkilab,
Hem özü fani olur, hem leşkeri, hem kişveri.
Gör ne sultanem meni-derviş kim, feyzi-sühen
Eylemiş ikbalimi asari-nüsret mezheri.
Hellü ekdin alemin kılmış müfevvez re’yine,
Naibi-hökmi-hilafet eyleyib devran seni.
Kıl hezer kim, olmaya nageh mizacın münkelib,
Kılmaya sermest, cami-şevketi-divan seni.
Olasan insaf üçün mensub iken, ehli-fesad,
Ede din ehline afet, killeti-iman seni.
Etmeye me’mureyi-islami viran, kendüye,
E’zemi-e’vanü ensar eyleye şeytan seni.
Etmiş iken efzeli-helki-cehan ikbal ile,
Erzeli-ehli-cehennem eyleye sübhan seni.
Ey ki, alemde mehebbet adini mezmun edib,
Her zaman bir mahrühsarın olursan maili.
Keçdi ömrün, şahidi-meksed cemalın görmedin,
Şahidi-meksed sağınmış, sen arade haili,
Arif isen, tuta gör serrişteyi-feyzi-beka,
Terk kıl, bu sureti-faniyyü nekşi-zaili.
Dehr bir seylabdır, mülhek edem deryasına,
Biz ki, sergerdanız, ol seylabe düşmüş harü hes.
Cizginir harü hes ol seylab oldukca revan,
Yetmeden deryaye, rahet mümkün olmaz bir nefes.
Kefi-hirsile daim dameni-dünyayi-dun tutsan,
Zemane şurbeht eyler seni, peyveste derya tek.
Mülevves olmayıb, tecrid ile çıhsan bu alemden,
Seni zali-felek hurşide cüft eyler Mesiha tek.
Ey gözel, zatın mearif birle rengin ede gör,
Hetti-mişkin, perdeyi-rühsari-gülgun olmadan.
Söhbeti-erbabi-elmü me’rifetden kesb kıl,
24
Ey heta lefzile Kur’anın şükuhin sındıran,
Mö’cüzi-ayati-Kur’andan hezer kılmazmısan?
Her elif bir henceri-hunrizi-bürrandır sene,
Henceri-hunrizi-bürrandan hezer kılmazmısan?
Bir hekimi-kamilin darüş-şefayi-hikmetin
Etmek istersen herab, ondan hezer kılmazmısan?
25
Sen ne afetsen mene, ey ekli-bedfercam, kim,
Bulmak olmaz sureti-kürbünde asari-nişat.
Tifller, divaneler senden müberra olmağın,
Dünyevü ükbade bulmuşlar kemali-inbisat.
İzzetü zilletde bilmezler teriki-imtiyaz,
Hilletü1 hirmanda çekmezler ezabi-ehtiyat.
Ol ki, daim hemnişinindir, müezzebdir müdam,
Nete kim teklife hökmi-şer’ ile sensen menat.
Ol zamandan kim, sene verdim inani-ihtiyar,
Ol zamandan keyledim2 möhkem seninle irtibat,
Olmayıb hali kemü enduhden kebrim evi,
Har besterdir mene peyveste, hakister – büsat.
Olmayaydım, kaş ki, hergiz seninle hemnişin,
Kılmayaydım kaş ki, mütlek seninle ihtilat.
26
Ey hace, ger kulundan oğulluk murad ise,
Şefket gözile bah ona daim oğul kimi.
Ver oğılunu dilersen ola sahibi-edeb,
Elbette, eyle zillete mö’tad kul kimi.
Ey veziri-mülkperver kim, nizami-mülk üçün,
Intihab etmiş cemii-helkden sultan seni.
Zeiflik
Ki eyledim
20
Oldur ğezel ki, feyzi onun am olub müdam,
Arayişi-mecalisi-ehli-kebul ola.
Virdi-zebani-ehli-sefavü sürur olub,
Mezmunu zevkbehş, seriül-hüsul ola.
Ondan ne sud kim, ola mübhem ibareti,
Her yerde istimain edenler melul ola.
21
Serfi-nekdi-ömr edib men kesbi-irfan etmişem,
Ehli-dünya hem kemali-cehl ile tehsili-mal.
Dehr bir bazardır, her kim metain erz eder:
Ehli-dünya – simü zer, ehli-hüner – fezlü kemal.
Kim ki, menden nef’ bulmaz, istemen nef’in onun,
Ol ki, yoh nef’im ona, nef’in mene olmaz helal.
İstemen nadan mene ger verse genci-simü zer
Kim, evezsiz male nadandan teserrüfdür vebal.
22
Eyleyib nadane erzi-fezlü izhari-hüner,
Şermsar etmek, eta ummak, nedir zülmi-serih!
Sen bilirsen, mücmelen, ondan ne alırsan, veli
Bilmez ol kim, aldığ senden hesendir, ya kebih.
Zahiren satmak hüner, almak eta bir bey’dir,
Tifldir nadan, buyurmaz şer’ onun bey’in sehih.
23
Her kimin var ise zatında şeraret küfrü,
Istilahati-ülum ile müselman olmaz.
Ger kara daşı kızıl kan ile rengin edesen,
Teb’e teğyir verib, le’li-Bedehşan olmaz.
Eylesen tutiye te’lim edayi-kelimat,
Nitki insan olur, emma özü insan olmaz.
Her uzun boylu, şücaet ede bilmez de’va,
Her ağac kim boy ata, servi-huraman olmaz.
İbadeti-hekü kesbi-ülum içün mütlek,
Komaz mülahizeyi-zebti-mal, mende mecal,
Müdam düşmen ona söylerem ki, malım alıb,
Mene müyesser eder ne’meti-ferağeti-hal,
Hüzuri-kelb verer revneki-ibadeti-hek,
Feraği-hatir olur mucibi-hüsuli-kemal.
Feğan ki, dustumu düşmenimden etmen ferk,
Kemali-cehl ile ovkat serf olur mehü sal.
Bu cehl ile özümü ehli-me’rifet sanıram,
Zehi tesevvüri-batil, zehi heyali-mehal!
17
Ey kaziyi-hocestelika kim, hek eylemiş,
Sahibseriri-mesnedi-hökmi-keza seni!
Cehd eyle kim, mülahizeyi-nef’i-dünyevi,
Hökmi-kezade etmeye ehli-heta seni.
Mekbuli-helk kılmış iken elmü me’rifet,
Merdudi-halik eylemeye irtişa seni.
18
Zülm ile ağçalar alıb, zalim
Eyler en’am helke minnet ile.
Bilmez onu kim, etdigi zülme
Görecekdir ceza mezellet ile.
Müddeası bu kim, rizayi-ilah
Ona hasil ola bu adet ile.
Cenneti almak olmaz ağça ile,
Girmek olmaz behişte rüşvet ile.
19
Min iken kedrü kiymetin bir olur,
Müzterib olsa kelbin, ey arif!
Eyle teskini-kelb hasil kim,
Elfi tehriki-kelb eyler elif.
“Elf” erebce min demekdir, “elif” ise ebced hesabında birdir (1).
12
Olsa meksudunca devrani-felek bir neçe gün,
Olma meğrur, ey ki, hali-dehr revşendir sene.
Katili-abavü ecdadın meaf etmez seni,
Umma ondan dustluk resmin ki, düşmendir sene.
13
Gelin, ey ehli-hekiket, çıhalım alemden,
Keyr yerler gezelim, özge sefaler görelim.
Seyri-germiyyeti-kovğayi-kiyamet kılalım,
Vez’i-cem’iyyeti-hengameyi-mehşer görelim.
Revişi-silsileyi-dehr melul etdi bizi,
Nece bir dehrde ovzai-mükerrer görelim.
14
Severem ol nigari-simberi
Ki, cefapişevü sitemgerdir.
Nece kim, ona eşkbazlığm
Me’siyyet olduğu mükerrerdir.
Cevr ile ol müdam men’im edib,
Rehi-zöhdü selahe rehberdir.
Kalibi-ecr olursa cevrü, nola,
Emri-me’rufü nehyi-münkerdir.
15
Nece bir nefs temennası ile,
Yemekü içmek ola dilhahın.
Eyleyib zöhdü vere’den nifret,
Taeti-hekden ola ikrahın.
Me’bedin metbeh ola şamü seher,
Müsterah ola ziyaretgahın.
Bunun üçünmü olubsan mehluk?
Bumudur emri sene Allahın?
16
Hemişe dustum oldur, derem ki, mal verib,
Kılır tebietimi besteyi-elakeyi-mal.
Hiyle içün elm te’limin kılan müfsidlere,
Ketli-am içün verer cellade tiği-abdar.
Her ne tezvir etse ehli-cehl ona olmaz sebat,
Mekri-ehli-elmdir, esli-fesadi-ruzigar.
Behil kılmasa cem’ etdiyi direm serfin,
Nihali-meksedi sersebz olub semer vermez.
Elindeki güheri bezl kılmasa mümsik,
Şebi-kemine emel müjdeyi-seher vermez.
Tükenmeyince kevakib, güneş tülu’ etmez,
Tökülmeyince şükufe, nihal ber vermez.
Ey ki, endişeyi-mal ile serasime olub,
Dünü gün dehrde aşüfte keçer ehvalın
Cem’i-mal eyledigin rahet üçündür, emma
Rahetin eksik olur, her nece artar malın.
Mal çoh etme, hezer eyle ezabından kim,
Renci artar, ağr oldukca yükü hemmalın.
10
Men sübhü şam dudi-dili-suznak ile,
Bağrın kebab edib, vererem çerhe inkilab.
Hutü Hemel medari ile asiman dehi,
Kan uddurub, verer dili-suzanime ezab.
Dünyade yoh ferağete ümmid, nişekim,
Kan uddurur oda netekim, cizginir kebab.
11
Elm kesbile rütbeyi-rif’et
Arizuyi-mehal imiş ancak.
Eşk imiş her ne var alemde,
Elm bir kiylü kal imiş ancak.
Ebri-lütfün kıldı hari-hüşkimi gülbergi-ter,
Feyzi-cudun kıldı sengi-haremi dürri-semin.
Ne’metin şükri mana ferz etdi izhari-sena,
Şefketin tevki meni kıldı kulami-kemterin.
Kem degil ehli-kerez eylerse menden men’i-heyr,
Kem degil ehli-hesed bağılarsa men miskine kin.
Ruzigarile menim meksudimi hasil kılıb,
Ol ki, men’ eyler, olur bedhahi-rebbül-alemin.
Hiç şek yoh kim, yeter meksude, olmaz naümid,
Hirmeni-eltafın etrafında olan huşeçin.
Var ümidim mehrü mah etdikce devran, olasan
Kamyabü kamranü kambehşü kambin.
Perde çek eybine zülmet kimi, helkin daim,
Ger dilersen ki, nesib ola sene abi-heyat.
Kılma hurşid kimi, eybnümalık ki, felek
Yere salmaye seni be’d ülüvvüd-derecat.
Cehd kıl zatın ola mezheri-asari-kebul,
Kılma ol cahe tefahür ki, ola harici-zat.
Fezl olur, sanma, sene menzileti-eslü neseb,
Cah olur, sanma, sene kesreti-esbabü cihat.
Ariyetden özüne kılma kemer tek zinet,
Keyriden ariyetin nur ise, hem yazıya at.
Ey müellim, aleti-tezvirdir eşrare elm,
Kılma ehli-mekre te’limi-mearif zinhar!
Ey sefayi-suretin keydin çeken, bil kim, henuz
Jengden ayineyi-idrakını pak etmedin.
Jengdir ayineyi-idrake her suret ki var,
Sen henuz, ey sade, bu mezmuni idrak etmedin.
Ey vücudi-kamilin ayinedari-feyzi-hek,
Asitanın kibleyi-hacati-erbabi-yekin.
Ey kemali-ref’etin sermayeyi-emnü eman!
Vey cemali-şevketin pirayeyi-dünyavü din!
Hüsni-re’yin afitabi-alemi-sidkü sefa,
Haki-payin menşei-cem’iyyeti-ruyi-zemin.
Gelmemiş bir sen kimi pakizetinet aleme,
Ta binayi-alem etmiş nekşbendi-maü tin.
Mesnedi-Nurşirevandır bük’eyi-Darüsselam,
Snsen istehkak ile Nurşirevane canişin.
Cismdir me’nide bürci-evliya, sen ruhi-pak,
Bir nigindir hitteyi-Beğıdad, sen nekşi-nigin.
Servera, yüz şükr kim, feyzi-kemali-ref’etin,
Evliya bürcini etmiş reşki-firdevsi-berin.
Hasü am olmuş nevali-ne’metinden behremend,
Aferin, ey şehriyari-mülkperver, aferin!
Men ki, bir kemter dauguyem, nezer saldın mene,
Koymadın haki-mezelletde kalım zarü hezin.
Zaye’ iken kedrimi bildirdin ehli-aleme,
Tire iken eyledin haki-vücudim enberin.
Hemdi-bihed dembedem ol mübdii-eşyaye kim,
Hilketi-imkan vücubi-zatini icab eder.
Geh sevadi-girdbadi-kehri haki-tireyi
Tutiyayi-dideyi-hurşidi-alemtab eder.
Geh nüzuli-ketreyi-barani-ebri-rehmeti
Yer yüzünde sebzeyi-pejmürdeyi sirab eder.
Meyde müzmer eyleyib keyfiyyeti-teğyiri-hal,
Simberler zülfünü can keydine küllab eder.
Cane hem, elbette, ondandır bu iste’dad kim,
Reğıbeti-mehbubü pervayi-şerabi-nab eder.
Ola kim, mekbul ede üzri-günahim, çün bilir,
Kim, emel teklifini cem’iyyeti-esbab eder.
Çoh tefahür kılma cem’i-mal ile, ey hace kim,
Simü zer cem’iyyeti ehli-kürur eyler seni.
Barigahi-kürbden cem’iyyeti-malü menal,
Her ne mikdar olsa, ol mikdar dur eyler seni.
Gerçi ne’met çoh, kifayetden tecavüz kılma kim,
Imtila bari-bedendir, bihüzur eyler seni.
Ehli-kemale cahil eger kedr kılmasa,
Me’zurdur, melametin etmek reva degil.
Cahil tebietinde mezaki-kemal yoh,
Her nefse iktidai-tebiet heta degil.
Ülfet hemişe fer’i olur aşinalığın,
Cahil fezilet ehli ile aşina degil.
Hasilim berki-hevadisden melamet dağıdır,
Mesnedim kuyi-melametde fena toprağıdır,
Zar könlüm tende zindani-bela dutsağıdır,
Rehm kıl, devletli sultanım, mürüvvet çağıdır!
Devr cevrinden tenü canimde rahet kalmadı,
Sureti-halimde asari-ferağet kalmadı,
Möhnetü kem çekmeye minbe’d taket kalmadı,
Rehm kıl, devletli sultanım, mürüvvet çağıdır!
Könlümün mülkün cefa seylabi viran eyledi,
Behtimin halin hücumi-kem perişan eyledi,
Bağrımı endişeyi-devri-felek kan eyledi,
Rehm kıl, devletli sultanım, mürüvvet çağıdır!
İntihasız cevrler odlare yandırdı meni,
Acı sözler dadlı canımdan usandırdı meni,
Helkden bihude feryadım utandırdı meni,
Rehm kıl, devletli sultanım, mürüvvet çağıdır!
İsteyib bir çare, çoh yeldim, yügürdüm her yana,
Rehm edib, bir kimse imdad etmedi mütlek mana,
Çaresiz kaldım, mürüvvet isteyib geldim sana,
Rehm kıl, devletli sultanım, mürüvvet çağıdır!
Dade geldim edl divanine, feryadım eşit!
Sen ki, adilsen, gör efğanım nedendir, kure yet!
Şerhi-halim sor, muradım ver, elim tut, fikrim et!
Rehm kıl, devletli sultanım, mürüvvet çağıdır!
Gör Füzulinin rühi-zerdinde eşki-alini,
Perdeyi-idbar tutmuş sureti-ikbalini,
Derdmendindir, inayetler edib sor halini,
Rehm kıl, devletli sultanım, mürüvvet çağıdır!
Perişan halin oldum, sormadın hali-perişanım,
Keminden derde düşdüm, kılmadın tedbiri-dermanım,
Ne dersen, ruzigarım böylemi keçsin, gözel hanım!
Gözüm, canım, efendim, sevdigim, devletli sultanım!
Esiri-dami-eşkin olalı, senden vefa görmen,
Seni her kanda görsem, ehli-derde aşina görmen,
Vefavü aşinalık resmini senden reva görmen,
Gözüm, canım, efendim, sevdigim, devletli sultanım!
Deger her dem vefasız çerh yayından mene bir oh,
Kime şerh eyleyim kim, möhnetü enduhü derdim çoh,
Sene kaldı mürüvvet, senden özge hiç kimsem yoh,
Gözüm, canım, efendim, sevdigim, devletli sultanım!
Gözümden dembedem bağrım ezib yaşım kimi getme!
Seni terk etmezem çün men, meni sen dehi terk etme!
Iken hem zalım olma, men kimi mezlumi incitme!
Gözüm, canım, efendim, sevdigim, devletli sultanım!
Katı könlün neden bu zülmile bidade rakibdir,
Gözeller nisbeti olmaz cefa, senden ne vacibdir?
Senin tek nazenine, nazenin işler münasibdir,
Gözüm, canım, efendim, sevdigim, devletli sultanım!
Nezer kılmazsan ehli-derd gözden ahıdan seyle,
Yamanlıkdır işin üşşak ile yahşımıdır böyle?
Gel, Allahı sevirsen, aşike cevr etme, lütf eyle,
Gözüm, canım, efendim, sevdigim, devletli sultanım!
Füzuli şiveyi-ehsanın ister, bir gedayindir,
Dirildikce senin kuyin yolunda haki-payindir,
Gerek öldür, gerek koy, hökm – hökmün, re’y – re’yindir,
Gözüm, canım, efendim, sevdigim, devletli sultanım!
Nece bir vesveseyi-ekl ile kemnak olalım,
Gelin alayişi-kemden çıhalım, pak olalım,
Neş’eyi-mey tapalım, kabili-idrak olalım.
Mestü medhuşü herabatiyü bibak olalım.
Rindler bezmine sermest sebu tek giriben,
Zevk bağine girib, cam gülüni deriben,
Meye derlerse beha ekl metain, veriben,
Mestü medhuşü herabatiyü bibak olalım.
Paybesti-meyi-safi olalım dürd misal,
Verelim sakiye can, eyleyelim kesbi-helal
Neş’eden bilmeyelim alemi-keyfiyyeti-hal,
Mestü medhuşü herabatiyü bibak olalım.
Mey hübabı kimi meyhanedir bir ev tutuban,
Ikdi-engur kimi bir araya baş çatuban,
Alsalar, din ile dünyayi şerabe satuban,
Mestü medhuşü herabatiyü bibak olalım.
Badeden keyr ki, kem def’ine bir cam yeter,
Nekdini nisyeye her kim verecek olsa iter,
Ey Füzuli, revişi-ehli-riyaden ne biter?
Mestü medhuşü herabatiyü bibak olalım.
Lütfiye tehmis
Candadır sübhi-ezelden mehri-rühsarın senin,
Nola ta şami-ebed olsam telebkarın senin,
Imdi cana bulmamış min aşiki-zarın senin.
“Ey ezelden ta ebed könlüm giriftarın senin,
Çare kıl kim, buldu canım esrü kemharım senin!”
Tutdular teşhisi-derd içün müalicler regim,
Tapdı bu sihhet ki, sihhetden yekindir ölmegim,
Çün yekin oldu devasız derdilen can vermegim,
“Can verir çağında, Tanrıçün, kaşımğa gel begim,
Bari görmüş bulğa min bir lehze didarın senin.”
Hublarını imtehan kılmakda çoh çekdim cefa,
Naleyi-zarile bildim derdi-dil bulmaz şefa.
Men sınadım, şimdi sen pendim eşit, kıl iktifa,
“Çünki hublar mezhebinde yoh imiş resmi-vefa,
Ey könül, ne yere yetkay naleyi-zarın senin?”
Könlüm aldı ol iki eyyari-çeşmi-pürhumar,
Şimdi can kesdin hem etmişler ne mekrilen ki, var,
Ürf içinde olsa her eyyar kevli üstüvar,
“Şer’ilen ger tutsalar esrük sözine e’tibar,
Kanıma vergay danukluk iki eyyarın senin.”
Sanma cevr etsen Füzuli incinib terkin kıle,
Ger cefa kıl, ger vefa canim feda sen katile,
Men hud öldüm, imdi sen tiği-cefa alıb ele,
“Lütfini öldürsen, ey dilber, cefa tiği bile,
Anda hem bolğay menim ruhim mededkarın senin.”
Hebibiye tehmis
Ta cünun rehtin geyib, tutdum fena mülkün veten,
Ehli-tecridem, kebul etmen kebavü pirehen,
Her kebavü pirehen geysem misali-könçe men.
“Ger seninçün kılmasam çak, ey büti-nazikbeden!
Gorum olsun bu keba eynimde pirahen kefen”.
Gerçi sevdayi-seri-zülfindenem zarü zelil,
Keçmen ol sevdaden oldukca mene ömri-tevil,
Sanma terk edem bu sevdayi, ger olsam hem ketil,
“Çıhmaya sevdayi-zülfün başdan, ey meh, ger yüz il
Üstühani-kellem içre tutsa ekrebler veten”.
Kalib oldu sübhdem şevki-güli-ruyin mana,
Seyri-bağ etdim ki, buyi-gül vere teskin mana,
Gül görüb, yadınla dürri-eşk saçdım her yana,
“Düşdü şebnem, bağe gir, ta gül nisar etsin sana,
Sebzenin her bergine bir dür ki, tapşırmış çemen”.
Der idim, ey dil, getirme hiç derd ehline şek,
Ta seni hem salmasın bir derde devrani-felek,
Almadın pend imdi, aşiksen, işin ah eylemek,
“Ey könül, eşk ehline her şeb gülerdin şem’ tek,
Men demezmidim ki, danla ağılayasıdır gülen”.
Hah sincab eylesin ferşin, Füzuli, hah kül,
Hicr ile mütlek yuhu görmez göz, eglenmez könül.
Yarsız eşk ehlinin dinlenmegi mümkün degül,
“Nece dinlensin Hebibi sensiz, ey endami gül
Kim, batır cismine tende her tük olmuş bir tiken”.
Ten pozuldu eşki-çeşmi-hunfeşanimden menim,
Göydü can könlümdeki suzi-nihanimden menim.
Ta eser var cismü cani-natevanimden menim,
Kem kem etmez gözü könlüm cismü canimden menim,
Bu başımdan savulub, ol getse yanimden menim.
Meyli-vesl egmiş kedimni çengi-bezmi-yar tek,
Reglerim sızlar el ursam çeng üzre tar tek,
Çengü ney mümkün kem ede zarlık men zar tek,
Bes ki, memluyem hevayi-eşke musikar tek,
Min feğan her dem çıhar her üstühanimden menim.
Alemi tutdu sirişkim kanı, tutmazsan heber!
Saldı yaşım rehneler yollare, kılmazsan nezer!
Kan yaşımdan sarı kim, tutmuş yolun, kıl bir güzer!
Meyl kıl menden yana, her dem bu istiğına yeter!
Kanlı isem dehi gel keç şimdi kanimden menim.
Güz evi tek oldu eşkimden çoh evler kerki-ab,
Göz evi tek kıldı çoh ev merdümi-çeşmim herab,
Alemi seylabe verdim, ey cemali afitab!
Görünür merdüm gözüne seylden kopmuş hübab,
Suye her ev kim geder eşki-revanimden menim.
Ey heyalın helveti nekdi-revanim mehzeni,
Göz yaşı olur revan hergeh heyal etsem seni,
Lütf umub senden, seri-kuyinde etdim meskeni,
Gel gözüm nuri, Füzuli tek çoh ağılatma meni,
Incimezmi hatirin ahü feğanimden menim.
Ey herir içre tenin, mütlek bülur içre gülab,
Köksün abi-revşen, ol ab üzre dügmendir hübab.
Böylesen mehbub, yoh nezzarene alemde tab,
Vay eger tezcik çıhıb, serpib leçek, salsan nikab,
Hiç şek yoh kim, seni görcek olur alem herab.
Dil çekib zerrin o tağın, verdi le’linden sorak,
Tutdu ol göftar içün le’li-binaguşin kulak,
Zülfüne hemdem darak, aşüfte men ondan irak,
Diş salıb her piçü tab açdıkca zülfünden darak,
Rişteyi-canımğa reşkimden düşür yüz piçü tab.
Ey üzü gül, köynegi gülgunü donu kırmızı!
Ateşin kisvet geyib, odlara yandırdın bizi.
Adem oğılundan senin tek doğmaz, ey zalım kızı.
Ayü gündür hüsn behsinde cemalin acizi,
Guiya atan mehi-tabandır, anan afitab.
Al saç bağında mişkin saç perişanhaliyem,
Sim-sak üzre kızıl helhaller pamaliyem,
Sanma helhalın kimi mehrinden, ey meh, haliyem,
Arizin devründe zerrin silsilen timsaliyem,
Kemzen ohundan hezin canımda yüz min iztirab.
Sürmeden gözler kara, eller henaden lalereng,
Hiç şahid yoh bu reng ile ki, sensen şuhü şeng,
Vesmeli kaşın yaşıl tozlu keman, kemzen hedeng,
Kemzevü kaşine meyl eyler Füzuli bidireng,
Kuş ecebdir kılmamak tirü kemandan ictinab.
Vay, yüz min vay kim, dildarden ayrılmışam,
Fitne çeşmi sahirü hunharden ayrılmışam,
Bülbüli-şurideyem, gülzarden ayrılmışam,
Kimse bilmez kim, ne nisbet yarden ayrılmışam,
Bir kedi şümşadü gülrühsarden ayrılmışam.
Keddi tuba, le’li firdevsün şerabi-kevseri,
Hülkü huyidir melek, suretde emsali-peri,
Bürci-eflakin seadetli, şerefli ehteri,
Hüsn ara mecmu’i-hubların seraser serveri,
Bir kedi şümşadü gülrühsarden ayrılmışam.
Dustlar, men nalevü feryad kılsam, eyb imes,
Çerhi-bedmehrin elinden dad kılsam, eyb imes,
Kem diyarın dil ara abad kılsam, eyb imes,
Bu bina birle cahanda ad kılsam, eyb imes,
Bir kedi şümşadü gülrühsarden ayrılmışam.
Düşmüşem kemhaneyi-hicrane zarü derdnak,
Nahüni-hesret bilen edib giribanimi çak,
Günde yüz gez hicr tiğilen oluram men helak,
Gerdişi-devvar cevründen meni-dilhestenak,
Bir kedi şümşadü gülrühsarden ayrılmışam.
İştiyakü şevkden canü tenim aludedir,
Şami-kem ferzaneyi-behtim menim uyhudedir,
Ağılamakdan çeşmü cisi-derdnakim sudedir,
Sanma, ey hemdem ki, feryadım menim bihudedir,
Bir kedi şümşadü gülrühsarden ayrılmışam.
Vesl umub cevrü cefasini çekerken can henuz,
Mehr umub şevkinde yanarken dili-suzan henuz,
Cismi-kemnakimde var iken kemi-hicran henuz,
Yetmeden payane ahü nalevü efğan henuz.
Bir kedi şümşadü gülrühsarden ayrılmışam.
Mülki-vesli dilberin, könlümde me’mur olmadan,
Eşk caminden dilü can mestü mehmur olmadan,
Derdi-bidermani-hicrinden tenim dur olmadan,
Hem Füzuli eşkü aşikliği meşhur olmadan,
Bir kedi şümşadü gülrühsarden ayrılmışam.
Eklimi valeh eyledi, şeklü şemaili,
Göz gördü kametin, dilü can oldu maili,
– Veh, bu ne türfe servi-çemendir? – dedim, dedi:
–Menzuri-dideyi-nigeranındürür senin!
Seyli-sirişkim oldu revan haki-kuyine,
Can valeh oldu le’li-lebü göftguyine,
Dil düşdü dami-silsileyi-mişkbuyine,
Ol lehze kim, sataşdı gözüm zülfü ruyine,
– Ekreb mehi-münire vetendir? – dedim, dedi:
– Ey çoh hetalı, kendi kiranındürür senin!
Dün sübhdem ki, lalevü nesrin salıb nikab,
Gül çöhresinden atdı seba perdeyi-hicab,
Gülzare çıhdı seyr ile ol reşki-afitab,
Şebnem nisarın etdi yüküş lö’löi-hoşab,
– Bunlar nedir, ne dürri-Edendir? – dedim, dedi:
– Ebsem, Füzuli, eşki-revanındürür senin!
Dün saye saldı başime bir servi-serbülend
Kim, keddi dilrüba idi, reftarı dilpesend.
Göftare geldi nageh açıb le’li-nuşhend,
Bir püste gördüm bu dürci-dehendir – dedim, dedi:
– Yoh, yoh, devayi-derdi-nihanındürür senin!
Eymiş hilali üstüne terfi-külahini,
Çoh dilşikestenin göge yetirmiş ahini,
Zülfün dağtdı, gizledi ebr içre mahini,
Gördüm üzünde helkeyi-zülfi-siyahini,
– Ol piçü tabı çoh ne resendir? – dedim, dedi:
– Devri-rühümde rişteyi-canındürür senin!
Vermiş füruğ şem’i-rühi gün çirağine,
Salmış şikest serv kedi gül budağine.
Dün serv tek basanda kedem göz bulağine,
Bir neçe harden elem irmiş eyağine,
– Gül bergine batan ne digendir? – dedim, dedi:
– Müjgani-çeşmi-eşkfeşanındürür senin!
Ceyr ile saldı bağe güzer ol semen’üzar,
Envai-zibü zinet ile fesli-nevbehar,
Açmış gül üzre sünbülü giysuyi-mişkbar,
Yahmış letif ayağına gülberg tek nigar,
– Nesrine rengi-lale nedendir? – dedim, dedi.
– Kemzem hedengi tökdüyü kanındürür senin!
Düşmüş üzarı üzre müenber selasili,
Aşüftehal edib neçe bisebrü bidili,
Kedeh tutmakdan ikrah etmezem, ta kim eşitdim men,
Seher bülbül dilinde, gül katında sebze yaninde:
Açıldı könçe tumarı ve me’lum oldu mezmuni,
Budur kim: fevt kılman mevsimi-gül, cami-gülguni.
Getir, saki, kedeh kim, bağü sehra lalezar oldu,
Eceb fesli-hüceste, mevsimi-hoşruzigar oldu.
Şükufe bergi toprak üzre simin hiştlerdir kim,
Esasi-eyşi-helk ol hiştlerden üstüvar oldu.
Ciger kani kimi getmişdi gözden taze gül şekli,
Yene daği-dili-ehli-vefa tek aşikar oldu.
Çıhardı sebzevü gül hakden çoh le’lü firuze,
Veli, yüz şükr kim, han haki-payine nisar oldu.
Füzuli, ger hezan vahtı irerdin mütteki, hala
Mey iç kim, mevsimi-gül geldi, eyyami-behar oldu.
Açıldı könçe tumarı ve me’lum oldu mezmuni,
Budur kim: fevt kılman mevsimi-gül, cami-gülguni.
Açıldı könçe tumarı ve me’lum oldu mezmuni,
Budur kim: fevt kılman mevsimi-gül, cami-gülguni.
Getir, saki, kedeh, boldunsa1 hali-dehrden ageh
Ki, devran üzredir peyveste sübhü şamü salü meh.
Hezandan kurtulub gülzar bezminde azan bülbül,
Çiraği-gül yakub, helvetserayi-vesle bulmuş reh.
Gül açmış hani-veslin, bülbüle teklif eder her dem
Ki, ger mehman isen hani-helilullahe, bismilleh.
Cahandan dün mükedder hatir idim fali-fethi çün
Bu gün gülzare girdim gül kitabın açmağa nageh.
Açıldı könçe tumarı ve me’lum oldu mezmuni,
Budur kim: fevt kılman mevsimi-gül, cami-gülguni.
Getir, saki, kedeh kim, eyş hoşdur gül zamaninde,
Zaman fevt dehrin küsseyi-sudü ziyaninde.
Kümari “tehtehel-enhar”2 ohur gülzar vesfinde.
Enadil “hazihi cennat”3 ohur gülzer şe’ninde.
Seba könçe dehanın pürzer etse, eyb irmez kim
Ki, medhi-hani-hakankedrdir könçe dehaninde.
Hava sebze zebanin tiz eger kılsa, yeridir kim,
Senayi-hani-heyrencamdır sebze zebaninde.
Oldunsa
Altından çaylar.
Cennetler bunlardır.
Getir, saki, kedeh kim, nevbahari-alemaradır!
Zemin sebzü heva canbehşü gülşen rahetefzadır!
Perişan olma kim, gülberg tek hala bu gülşende,
Nişatü eyş üçün esbabi-cem’iyyet müheyyadır.
Açıldı lale, güldü könçe, geldi işret eyyami,
Zebani-hali-sebze işret iymasına guyadır.
Gör öz halini vü çekme kemi-mazivü müstekbel
Ki, hala mevsimi-gülgeştü devri-cami-sehbadır.
Seher gülzare gir, billah, bu mevsimlerde vü herdem,
Temaşa kıl ki, divanında gülün hoş temaşadır.
Açıldı könçe tumarı ve me’lüm oldu mezmuni,
Budur kim: fevt kılman1 mevsimi-gül, cami-gülguni.
Getir, saki, kedeh, bil kim, teellül fevti-fürsetdir,
Bu firset var iken fevt etme kim, fürset kenimetdir.
Zemine: “keyfe yöhyil-erz”2 yazmış hameyi-sebze,
Nezer kıl kim, bu hem asari-rehmetden bir ayetdir.
Deyirler cennet içre ateş olmaz, bu ecebdir kim,
Gülüstan ateşin gül birle reşki-baği-cennetdir.
Cahani reşki-gülzari-helil etken bahar imes,
Bu feyzi-edli-Ibrahim hani-paksiretdir.
Onun yanında kim, gülberg gülzari-meanidir,
Onun bezminde kim, servi-revani baği-behcetdir.
Kılmayın
Yeri nece dirilder.
Sanır ki, nalevü zarım ona eser kılmaz,
Onu mürur ile alemde derbeder kılmaz,
Zemane içre mücerrebdir intikami-zeman,
Hemişe yahşıya yahşı verer, yemane yeman.
Hoşam ki, hameyi-tekdiri-eyzedi-müteal,
Vücud levhine tesvir edende sureti-hal,
Rekem kılıb eger idbardır ve ger ikbal,
Olur teğeyyür ona keyriden bu emri-mehal,
Seadeti-ezeli kabili-zeval olmaz.
Güneş yer üstüne hem düşse, payimal olmaz.
Ezizi-hek hesedi-düşmen ile olmaz har,
Hesud hiylesi ikbali eylemez ibdar.
Egerçi gülbüne gahi hezandan afet var,
Tedarük eyler ona afiyet nesimi-behar.
Kerez ki, her kim ezelden olursa devletmend,
Mehaldır yete asari-devletine gezend.
8
Egerçi bir neçe gün iktizayi-alemi-dun,
Cahanda eyledi ikbal ra’yetini nigun.
Zemane sureti-ehvalim etdi digergun,
Vefa hetine kelem çekdi çerhi-bukelemun,
Bu gün zemane ol ehvalden peşimandır,
Egerçi kafer idi, haliya müselmandır.
Füzuli, eyledigin ehdine vefa kılğıl,
Yeter şikayet edib şerhi-macera kılğıl,
Vücudunu hedefi-naveki-bela kılğıl,
Kamu cefalere sebr eyleyib dua kılğıl.
Kim ola dust rizası hemin sene hasil,
Rizayi-düstdur esli-temettö’, ey kafil!
Menem ki, kafilesalari-karivani-kemem,
Müsafiri-rehi-sehrayi-möhnetü elemem.
Hekir bahma mene, kimseden sağınma kemem,
Fekiri-padişahasa, gedayi-möhteşemem,
Sirişk tehti-revandır mene, bu ah, elem,
Cefavü cevr – mülazim, belavü derd – heşem.
Ne mülkü mal mene çerh verse, memnunem,
Ne mülkü malden avare kılsa mehzunem.
Egerçi müflisü pestü mühekkerü dunem,
Demadem öyle heyal ellerem ki, Karunem.
Könülde nekdi-vefa genci, leyk pünhani,
Gözüm hezaneyi-le’lü güher, veli fani.
Heyat serf edüben, derd kılmışam hasil,
Sirişki-alü rühi-zerd kılmışam hasil,
Zemir güzgüsüne gerd kılmışam hasil,
Tebieti-segi-şebgerd kılmışam hasil,
Işim kara, gece ta sübh nalevü feryad,
Ne verseler ona şakir, ne deseler ona şad.
Sirişkriz gülendamler hevasile,
Şikestehal siyehzülfler belasile,
Zemane içre kemi-eşk macerasile,
Hemişe meslehetim özgeler rizasile,
Ne devri-gerdişi-gerdun menim muradimle,
Ne kayeti-emelim hüsni-e’tikadimle.
Hesud sureti-ehvalime nezer kılmaz,
Cefa kılır meni biçareye, hezer kılmaz,
Bülbüli-zarem, güli-rühsari-alinden cüda,
Tutiyi-lalem, şekernisbet mekalinden cüda.
Der idim sebr eyleyim, olsam cemalinden cüda
Bilmedim düşvar imiş olmak vüsalinden cüda.
Tire oldu ruzigarim zülfü halinden cüda,
Oldu sehra menzilim vehşi kezalinden cüda.
Mu tek inceldi tenim nazik nehalinden cüda,
Hem getirdi kametim, mişkin hilalinden cüda.
Çıhdı cani-natevan, şirin zülalinden cüda,
Oldum, elkisse, rühi-ferhündefalinden cüda.
Sensiz olman ayrı möhnetden, beladen bir zeman,
El-eman, hicran belavü möhnetinden, el’eman!
Sine çakü dide nemnakü beden efgardir,
Can hezin, hatir kemin, şeyda könül bimardir.
Men bu kem içre ki, def’in eylemek naçardir,
Meslehet sordum, dediler meslehet izhardir.
Söyledim derdi-dilimni bildi ol kim yardir,
Kılmadı bir rehm bes kim, zalimü hunhardir.
Dehi izhar edemen, ne haceti-tekrardir,
Eyleyim sebrü tehemmül ta heyatim vardır.
Cane yetgec ta ki, mende küvveti-göftardir,
Söylerem: ey gül ki, senden ayrılık düşvardir,
Sensiz olman ayrı möhnetden, beladen bir zeman,
El-eman, hicran belavü möhnetinden, el-eman!
1
Men kimem? – Bir bikesü biçarevü bihaniman,
Taleim aşüfte, ikbalım nigun, behtim yaman.
Nemli eşkimden zemin memlu, ünümden asiman,
Ahü nalem naveki peyveste, hem keddim keman.
Tiri-ahim biheta, te’siri-nalem bigüman,
Müttesil kemhaneyi-sinemde yüz kem mihman.
Kanda bir kem itse, menden istesinler, men zeman1,
Yoh mene keydi-belavü dami-möhnetden aman.
Çıhmadı könlümden enduhü kemü möhnet heman,
Ey menim canım senü könlüm seninle şadiman.
Sensiz olman ayrı möhnetden, beladen bir zeman,
El-eman, hicran belavü möhnetinden, el-eman!
Fariğ idim cümle alemden, bilir alem meni,
Eyb ederdi biheber sanıb beniadem meni.
Koymadı devrani-çerh öz halime hürrem meni,
Şad iken alemde, çerh etdi esiri-kem meni.
Eşk nageh oldu peyda, tutdu müstehkem meni,
Saldı yüz sevdaya ol geysuyi-hem der-hem meni.
Şimdi Mecnundan rehi-eşk içre sanmın kem meni,
Yar hud kılmaz herimi-vesline mehrem meni.
Sen ki, mehremsen, seba, billah, anıb her dem meni,
Söyle ey gül kim, sene beht eylemez hemdem meni.
Sensiz olman ayrı möhnetden, beladen bir zeman,
El-eman, hicarn belavü möhnetinden, el-eman!
Zamin
Könül, yetdi ecel, zevki-rühi-dildar yetmezmi?
Ağardı muyi-ser, sevdayi-zülfi-yar yetmezmi?
Yetirdi başini gerdun eyağe bari-möhnetden,
Heyali-helkeyi-geysuyi-enberbar yetmezmi?
Sene yetdi ecel peymanesin nuş etmeye nevbet,
Hevayi-çeşmi-mestü kemzeyi-hunhar yetmezmi?
Yeter oldu kulağe bangi-rehlet dehr bağından,
Ne durmuşsan, temaşayi-güli-rühsar yetmezmi?
Yeter, cem’ eyle bari-me’siyet, teğyiri-etvar et,
Heya kıl, yohmudur insafın, ol kim var, yetmezmi?
Hidayet menziline yetdiler se’yile ekranın,
Zelalet içre sen kaldın, sene ol ar yetmezmi?
Füzuli, deme yetmek menzili-meksude müşküldür,
Tutan damani-şer’i-Ehmedi-Mühtar yetmezmi?
Ey göz, ol nergisi-hunhare nigah etme dehi,
Ruzigarım kemi-eşk ile siyah etme dehi!
Ey gözüm yaşı, bu sergeşteligin terkin kıl,
Servkametlere ket’i-seri-rah etme dehi!
Ey könül, ömrümü verdin yele aşiklik ile,
Bahma her könçelebü gülrühe, ah etme dehi!
Bahma, ey can, hetü rühsarına mehbublerin,
Ehtiyat eyle, günah üzre günah etme dehi!
Kılma, ey eşk, mene erz periçöhreleri,
Sureti-halimi lehv ile tebah etme dehi!
Götür, ey nefs, hevavü hevesin alemden,
Herze-herze telebi-rif’eti-cah etme dehi!
Ey Füzuli, meyü me’şuk mezakın terk et,
Özünü asiyi-dergahi-ilah etme dehi!
Dün könül dilbere şerhi-kemi-pünhan etdi,
Cem’ iken, könlünü bir pare perişan etdi.
Yer tutam, derdi könül, nale ile kuyinde,
Yetmedi bir yere her nece ki, efğan etdi.
Ve’de verdi cigerim kanın içe müjganın,
Intizar ile bu hesret cigerim kan etdi.
Kemze tiğile gözün könlümü yüz pare kılıb,
Her birin bir hedefi-naveki-müjgan etdi.
Kıldı mehrabe kaşın fikri fekihi mail,
Gör nece kafiri ol ve’z müselman etdi.
Göreyin çoh yaşasın dide ki, merdümlük edib,
Kem hücuminde meni eşk ile pünhan etdi.
Ey ecel, can temein kılma Füzuliden kim,
Bir kemanebruye çohdan onu kurban etdi.
Ey saçın fikri kamu sevdalerin sermayesi!
Olmasın başimden eksik servkeddin sayesi.
Baş koyar her sübhdem hurşid haki-payine,
Bu seadetden onun geldikce artar payesi.
Sen selamet kisvetin ziver kıl, ey ehli-selah
Kim, mene bes muyi-julidem cünun pirayesi.
Görmemiş mehdi-zemin bir tifl sen tek, ta felek
Dehr zalın kılmış etfali-reyahin dayesi.
Berki-ahinden Füzulinin göyerdi biheber,
Dünler efğanile bidar olmasa hemsayesi.
Lebin eksi gözüm yaşini mey tek lalegun etdi,
Zenehdanın muradım destgahın sernigun etdi.
Sene eksin mükabil durduğiçün hüsn lafile
Onu cam içre keyret kerkeyi-girdabi-hun etdi.
Özün nisbet kılırdı zülfüne zencir her saet,
Bu sevdaler onu serhelkeyi-ehli-cünun etdi.
Onun tek kim, perişanlık ziyasın artırır şem’in,
Mene gevrün ziyad olmak, sene meylim füzun etdi.
Müjen hencerlerin könlüm basır bağrına, vehm etmez,
Ona cadu gözün guya ki, te’limi-füsun etdi.
Bekayi-sureti-Şirin üçün tovfik me’marı,
Binayi-eşki-Ferhadın esasın Bisütun etdi.
Füzuliden sebatü sebrü cevrü kehr az iste
Kim, ol biçareyi derdü kemin bihed zebun etdi.
Göz karası eşki-gülgunimde halın sedkesi,
Eşki-gülgunim güli-rühsari-alın sedkesi.
Dudi-ahimden kararmış zarü sergerdan tenim,
Ateşin rühsar üze mişkin hilalın sedkesi.
Şevki-veslin yandıran nakis vücudum, mah tek
Zerre-zerre afitabi-bizevalın sedkesi.
Aşiyani-tende mürği-ruhi etmen terbiyet,
Olmasa pervane tek şem’i-cemalın sedkesi.
Hicrane başım feda olsun ki, canım almadın,
Etdim ahir müjdeyi-zevki-vüsalın sedkesi.
Yusifi-gümgeşte kimdir kim, sana manend ola?
Yüz ona manend hüsni-bimisalın sedkesi.
Efv eder hidmetde her nöksanımız piri-müğan,
Ey Füzuli, canımız ehli-kemalın sedkesi.
Ey, her tekellümüm heti-sebzin hekayeti!
Virdim hemişe müshefi-rühsarin ayeti!
İrmiş sehih nekl ile ervahi-küdsden,
İsaye mö’cizi-lebi-le’lin revayeti.
Dil kişverini karet ederlerdi hubler,
Men’ etmeseydi şehneyi-şevkün himayeti.
Bildim teriki-eşk heternakdir, veli
Men dönmezem bu yoldan, ölüm olsa kayeti.
Keddin helakiyem, düşe bilmen eyağine,
Bir derde düşmüşem ki, bulunmaz nihayeti.
Bes kim, seni görende geder menden ihtiyar,
Gelmez beyane möhneti-eşkin şikayeti.
Şükr et, Füzuli, kılma feğan, yar kılsa cevr,
Kim, ehli-eşke cevrdür onun inayeti.
Revacın nekdi-peykanınla bulmuş hüsn bazari,
Keçer nekdin eger min Yusifin olsan heridari.
Meger devri-rühün terhin çeker gül sefhesi üzre
Kim, olmuş gevherefşan bülbülün pergar minkari.
Çeker min daire çevremde hirz üçün sirişkimden,
Hemide keddimin bihude cizginmez bu pergari.
Keçer nalem felekden, hem kedimi çenge benzetmin
Ki, çıhmaz perdeden çengin sedayi-naleyi-zari.
Yeni aydan felek sethinde min kalib düzüb-pozmuş,
Verince kaşların takine suret sün’ me’mari.
Senemler hidmetin taet bilen rind ecrsiz kalmaz,
Kılar min rişteyi-tesbih işin her tari-zünnari.
Füzulini dehanın hesreti bir derde salmış kim,
Ne pünhan etmeyi mümkündür ol derdin, ne izhari.
Mehşer günü görüm derem, ol servkameti,
Ger onda hem görünmese, gel gör kiyameti.
Terki-mey etdin, ey könül, eyyami-gül gelir,
Elbette, bu işin çekilir bir nedameti.
Mecnun ki, padşahi-sipahi-vühuş idi,
Men tek müsehher etmedi mülki-melameti.
Sehraneverd iken, mene tesviri-Kuhken,
Öyretdi şehri-eşkde resmi-ikameti.
Sengi-melamet ile çekin çevreme hesar,
Eşkim fenaye vermesin ehli-selameti.
Zahid, çoh etme te’n mey üftadesine kim,
Çohları yıhdı piri-müğanın kerameti.
Kem zülmetinde bulmağa derdü bela meni
Besdir, Füzuli, ateşi-ahim elameti.
Ayine sever candan rühsareyi-canani,
Bir kayete yetmiş kim, ayrılsa çıhar cani.
Feryad ki, eks oldu ol kim göreyim derdim,
Ayineyi-rühsarın levhi-dili-heyrani.
Ol çahi-zenehdanda derdim görerem könlüm,
Könlümde görer oldum ol çahi-zenehdani.
Azadelerin könlün cem’ etmiş iken keflet,
Tepretme seba, billah, ol zülfi-perişani.
Yare kemi-pünhanım izhar ede bilmezdim,
Şadem ki, revan oldu gözden cigerim kani.
Derdü kemi-pünhanim fehm etdi el ahimden,
Yüz ah ki, faş oldu derdü kemi-pünhani.
Hicran gecesi görgec duzeh elemin, bildim
Kim, ruzi-kiyametdir yarın şebi-hicrani.
Candan keçeli buldum rahet kemi-alemden,
Hoş hikmet ile buldum ol derde bu dermani.
Yareb, ne sebebdendir kim, hiç eser kılmaz
Dildare Füzulinin feryad ile efğani.
Ey sefi-novki-müjen zülfi-melamet şanesi,
Her gireh zülfünde bir dami-teheyyür danesi.
Bülbüli-can evci-istiğınayi-hüsnün tairi,
Tairi-dil pertevi-şem’i-rühün pervanesi.
Könlümü kılmış heyali-merdümi-çeşmin veten,
Şükr kim, merdümnişin olmuş bu kem viranesi.
Devri-rühsarinde hettin hey’eti eşk ehline,
Bezmi-kemde kanile dolmuş bela pemanesi.
Şem’i ruyin tabi hurşidi-kiyamet pertevi,
Hökkeyi-le’lin sözü habi-edem efsanesi.
Zaye’ olmaz vadiyi-vehdetde ol avare kim,
Besteyi-zenciri-zülfündür dili-divanesi.
Kanlı yaşın bes ki, saçmışdır Füzuli her teref,
Lalereng olmuş hübabi-mey kimi hümhanesi.
Yeter, ey felek, bu cefa, yetir meni-zare servi-revanimi,
Mehi-tel’etile münevver et, dilü dideyi-nigeranimi.
Rühum üzre hetti-sirişkimi, defeatile kelemi-müjem,
Rekem etdigiçün el ohuyub, bilir oldu razi-nihanimi.
Cigerim odunu nihan iken, ele zahir etdi mürur ile,
Göreyim yere keçe abi-çeşmi-teri-şerarefşanimi.
Tutalım ki, zülfi-siyahını tutan üzre sabit olur güneh,
Ne reva ki, kemzeyi-katilin, güneh etmeden töke kanimi?
Bu belaye saldı meni kedin ki, yaşırdı yer üzünü yaşım,
Bu yere ytirdi meni kemin ki, elek eşitdi feğanimi.
Nece keddü halü hetü rühün kemü rencü derdü bela ile,
Büke keddimi, töke yaşımı, yıha könlümü, yaha canimi.
Sitemin daşiyle başı sınık, bedeni şikeste Füzuliyem,
Bu elametile bulur meni, soran olsa namü nişanimi.
Mübeddel kılmağa sübhi-vüsale şami-hicrani,
Menim ahim elidir sübhü şam çerh damani.
Gözüm yaşile hemreng olduğiçün keşfi-razında,
Basırken bağrıma, düşdü gözümden bağrımın kani.
Dili-pürhunmudur sinemde, ya ol kaşları yayın
Çekilmiş naveki, cismimde kalmış kanlı peykani?
Üzün görmek temennasindeyem, emma budur müşkül
Ki, dem düşdükce açdırmaz mene göz eşk tüğyani.
Dedin, ey hizr, benzer yar le’li abi-heyvane,
Bu te’zim ile toprakdan götürdün abi-heyvani.
Nisari-haki-payin layiki bir gevher isterdim,
Kamu gözden keçirdim ketre-ketre eşki-keltani.
Füzulinin yeter eşkine inkar eyle, ey gerdun!
Güvahi-hal yetmezmi sene feryadü efğani?
Meger hab içre gördün, ey könül, ol çeşmi-şehlayi
Ki, kıldın türfetül-eyn içre kerki-eşk dünyayi.
Yetirdi ahimi gerdune ol büt, gör ne kafirdir,
Demez kim, gögde nageh incide nalem Mesihayi.
Çekersen, ey müsevvir, suretin ol mehveşin, emma
Ne mümkündür muradince çekilmek kaşları yayi.
Beladır şehrlerde men kimi rüsvayi-helk olmak,
Ne hoş Ferhadü Mecnun menzil etmiş kuhü sehrayi.
Görünmez yar, helk eşkim temaşasine cem’ olmuş,
Eger nageh görünse ol peri, gel gör temaşayi.
Tutub kuşlar başımda aşiyan, feryade gelmişler,
Çıh, ey ahim odu, bir dem başımdan sav bu kovğayi.
Füzuli, zülfi sevdasın kelem tek başa salmışsan,
Geder başın, eger başdan gedirmezsen bu sevdayi.
Hoş geldi dün ol aye sirişkim nezaresi,
Böyle olur ki, aşikin işler sitaresi.
Ey her merez ilacine hökm eyleyen hekim,
Bimari-derdi-eşk olanın yohmu çaresi?
Çıhmak diler sefineyi-ten cünbüşile can
Deryayi-eşkden ki, edemdir kenaresi.
Derler ki, var Vamikü Mecnun, eceb degil,
Dağılmış ola ateşi-eşkim şeraresi.
Noldu getirmedin ele sedpare könlümü,
Vehm eyledinmi el kese bu şişe paresi?
Senden hemişe tiri-beladır gelen mene,
Böyle olurmu aşikü me’şukin aresi?
Ey söyleyen Füzuliye eşk içre sebr kıl,
Söyle, bu merhem ile kimin bitdi yaresi?
Merhem koyub önerme, sinemde kanlı daği,
Söndürme öz elinle yandırdığın çiraği.
Uymuş cünune könlüm, ebrune der mehi-nev,
Ne e’tibar ona kim, seçmez karadan aği.
Keddin keminde servin sormağa ze’fi-halın,
Gülzarden kesilmez irmakların eyaği.
Dür tek dişin sözünü her dem eşitmek ister,
Behrin müdam onunçün sahildedir kulaği.
Zülfü sayeh senemler olmuş senin esirin,
Eşkinde her birinin öz lütfü boynu baği.
Ger mişk derse aşik ol buyi-zülfe, saki,
Tünd olma, bir kedeh ver, ter eylesin dimaği.
Devran hevadisinden yoh bakimiz, Füzuli,
Darül-emanımızdır meyhaneler bucaği.
Kametin hidmetine servin egilmez başi,
Ne bilir ehli-terikin revişin ol naşi.
Ögünür dide ki, heyranem ezelden üzüne,
Oldu me’lum bu lafında ki, çohdur yaşi.
Eşk le’li rehi-eşkinde tutubdur etegim,
Korhulukdur, nece salıb gedelim yoldaşi?
Yetdi ol kayete ze’fim ki, çeker tesvirim
Her zaman daireyi-heyrete min nekkaşi.
Möhtesib, Tanrı üçün’ gel mene çoh verme ezab,
Meyli-mescidmi eder meykedeler ovbaşi?
Kesdi men şifteden ehli-selamet yolunu,
Bes ki, etrafıma cem’ oldu melamet daşi.
Ey Füzuli, ne bela ohları kim, gelse mene,
Sebeb ol kaşları yayin gözüdür, ya kaşi.
Mey peyapey sunma, saki, kılma laye’kil meni,
Etme bir dem devleti-didarden kafil meni.
Zehri-kehrin içmeden var ise kesdin, ketlim et,
Abi-heyvan içsem öldürmek olur müşkil meni.
Ar ketlimden sene, men teşne abi-tiğine,
Öldürer hesret ger öldürmezsen, ey katil, meni.
Men sene heyranü menden keyri senden biheber,
Şükr ona kim, eşkine kılmış haman kabil meni.
Ey hoş ol sermestlik vekti ki, ref’ olub hicab,
Zevki-mey biihtiyar eyler sene mail meni.
Döne-döne le’li-meygunin öper, ey könçeleb,
Kılmasınmı reşki-cami-bade hunindil meni.
Zevk nöksani bir afetdir mene, ey piri-deyr!
Koyma nakis, bir neçe cam ile kıl kamil meni.
Kurtulum kemden, derem, kuyinde, emma bilmezem,
Kurtararmı behri-kem mevcünden ol sahil meni.
Ey Füzuli, devleti-baki fenadendir mene
Kim, fenadır eyleyen meksudime vasil meni.
Kerki-hunabi-dil etdi dideyi-giryan meni,
Onca kan tökdüm ki, bu reng ile tutdu kan meni.
Her teref yüz kem helakim kesdin etmiş, Tanrıçün
Bir dem ey gözden ahan hunabe, kıl pünhan meni.
Yoh mecalim özge gülrühsare sensiz bahmağa,
Eylemiş hicri-rühün öz halıma heyran meni.
Ruzi-hicr, ey gün, çekib bir tiğ, minnet koy mene,
Yohsa minnetsiz helak eyler şebi-hicran meni.
Kerki-hunab oldu cismi-haksarim, ah, kim,
Dürdveş saldı ayaklare kemi-devran meni.
Penbeyi-dağim nihan etmiş seraser cismimi
Kim, melamet kılmaya her kim görüb üryan meni.
Bir mehi-bimehreyem mail, Füzuli, yoh eceb,
Kılsa her yan, zerre nisbet, çerh sergerdan meni.
Hoşdur irmek ol beden vesline pirahen kimi,
Geh el öpmek astin tek, geh ayak damen kimi.
Eks salmaz peykerim güzguye bahsam, ze’fden,
Alemi-suretde bir şeyda bulunmaz men kimi.
Cem’dir könlün senin kim, var men tek çohların,
Men perişanem ki, tapılmaz mene bir sen kimi.
Bu çemen gülrühlerine derdi-dil kılmaz eser,
Yüz dilin var ise, hamuş ol, könül, susen kimi.
Ger dilersen edesen nezzareyi-didari-yar,
Kenduzin görme arade, dideyi-revşen kimi.
Damenin doldursa gerdun dürr ilen, tök ebr tek,
Dürr üçün telh etme kamın behri-terdamen kimi.
Sal nezerden le’li hem görsen, sirişki-al tek,
Le’l üçün her daşe urma başını, me’den kimi.
Kargahi-sün’den bir suret et nekşi-zemir,
Min heyalın tutmagil, serrişteyi-suzen kimi.
Göz yaşile dane-dane cem’i-esbab etme kim,
Yele verer dehr onu, pamal edib hirmen kimi.
Behrler seyr eylesen, mütlek ter olmaz damenin,
Ger hevayi-eşk ile memlüvisen yelken kimi.
Kanda olsan, kapı levhi tek gözet ismet yolun,
Açma göz divarlerden her eve revzen kimi.
Ey Füzuli, menzili-meksude yetmek istesen,
Hiç rehber yohdürür etvari-müstehsen kimi.
Tilismi-genc üçün min ismi-e’zem yad tutdun, tut!
Tilismi sındırıb, genci töküb, ismi unutdun tut!
Töküb mey, cami-mey tutmak temennasın çıhar başdan,
Yügüş kanlar töküb, alemde çoh hunabe yutdun, tut!
Şerabi-nab zevkinden ne hasil, çün degil baki,
Piyazi-ömre min gez su verib, ahır kurutdun, tut!
Çü ne Cemşid bulmuşdur beka keyfiyyetin, ne Cem,
Bu bezm içre Cemü Cemşid elinden cam tutdun, tut!
Füzuli, kıl kiyasi-halin ehli-dehr halinden,
Kümari-mekrü tezviri hiyel ehlinden utdun, tut!
Keyr çeşminden bulur her dem nigahi-merhemet,
Ben ne kıldım kim, nesibim naveki-dilsuz olur.
Her gün açır könlümü zevki-vüsalın yengiden,
Gerçi güller açmağa her ilde bir novruz olur.
Haletek çıhmaz evinden mahtel’etler müdam,
Her kimin devri-kemerde talei firuz olur.
Saidin zevkile terk etmiş Füzuli alemi,
Meyli-sehra eylemez her kuş ki, destamuz olur.
Tabi-suzi-sineden eksilmeseydi göz nemi,
Göz yumub-açınca seylabe vererdim alemi.
Her gözüm pürmevc deryadır, o derya üzre kim,
Her kaşımdır mevcden bir sernigun olmuş gemi.
Muyi-julidemdedir cem’iyyeti-esnafi-kem,
Mülki-sevdanın budur guya sevadi-e’zemi.
Hicr var, ey dide, vesl eyyamı tökme huni-dil,
Sahla kim, elbette, anın hem geler bir gün demi.
Ademiden çoh olur zahir periveşler, veli
Az olur vake’ periveşlerde sen tek ademi.
Vesl yadile, könül, söndürme ahim ateşin,
Külbeyi-tarimden ikrah etmesin hicran kemi.
Ey Füzuli, kıldı canım riştesin pürpiçü tab,
Bir periveş dilberin sevdayi-zülfi-pürhemi.
Sanma kim, bülbül açar uçmağa balü perini,
Gül yakıb onu savurmuş göge hakisterini.
Gözümü üzüm arasında çeri çekdi müjem
Ki, gözümden su çıhıb yumaya haki-derini.
Mevci-eşkim görüb, ebruye salır çin, ne eceb
Ki, su urmak çıharır ol kılıcın cevherini.
Düşdü vesfi-düri-dendani ağızdan ağıza,
Eşidib saldı biyabane deniz gevherini.
Göz yüzün görmese kanlar töküler, ah, nola,
Fitneyi base, müşerref kıla göz menzerini.
Reşheyi-cam bizi tutdu, nola ger saki
Gele kurtare bizi, ale eyaği terini.
Oldu nezzaremize cem’, Füzuli, etfal,
Gel tutalım bu sipah ile cünun kişverini.
Giryedir her dem açan kemden tutulmuş könlümü,
Eşkdir hali kılan kan ile dolmuş könlümü.
Ey periveşler, cefa resmin unutmın, lütf edin,
Eylemin bedhu cefa mö’tadı olmuş könlümü.
Ve’deyi-vesl ile, ey gülrühler, etmin müzterib,
Möhneti-hicran ile aram bulmuş könlümü.
Henceri-bidad ile her dem görer zehm üzre zehm,
Hiç bir dem görmedim onmuş, onulmuş könlümü.
Payibendi-lütf olub, bir yerde sakin bulmadım
Deşti-heyretde tereddüdden yorulmuş könlümü.
Simberlerden gelen daşları yığmış çevreme,
Eşk me’mur eylemek ister pozulmuş könlümü.
Her zaman bir ateşinrühsar sevdasın çeker,
Ey Füzuli, gör bu odlare urulmuş könlümü.
Canımın cismile zevki-ittisali kalmadı,
Ah kim, sensiz dirilmek ehtimali kalmadı.
Şükrallah, beht yar oldu, yetirdim tiğine,
Başımın bir kılca boynumda vebali kalmadı.
Istedim ol mahe erzi-hal edim, heyret mene
Öyle kalib oldu kim, bir söz mecali kalmadı.
Bilmezem halin heyalın kanda tesvir eyleyim,
Dağıden bir yer tenü canımda hali kalmadı.
Her kimi gördünse kem üftadesi, tutdun elin,
Veh ki, menden keyri bir kem payimali kalmadı.
Ey hoş ol sermest kim, könlünde şevkü zevkden
Ahiret endişesi, dünya heyali kalmadı.
Aferin, ey cam, kim, sildin könül ayinesin,
Hatiri-pakimde dünyanın melali kalmadı.
Dürd nisbet, payimali-keyddir her kim ki, var,
Bezmi-dehr içre herifi-laübali kalmadı.
Gör, Füzuli, eşk tüğyanın, edem mülkün gözet,
Ezmi-künc et kim, hevanın e’tidali kalmadı.
Her gören eyb etdi abi-dideyi-giryanimi,
Eyledim tehkik, görmüş kimse yoh cananimi.
Lehze-lehze hublar gördüm ki, dil kesdindedir,
Pare-pare eyledim men hem dili-suzanimi.
Çoh yetirme göglere efğanım, ey kafir, sakın,
Incinir nageh Mesiha eşidib efğanimi.
Kılma her saet meni rüsvayi-helk, ey berki-ah,
Eyleme revşen şebi-kem külbeyi-ehzanimi.
Çıhma, ey divane, bazari-melametden deyer,
Müttesil çaki-giribanım tutar damanimi.
Kansı bütdür bilmezem, imanımı karet kılan,
Sende iman yoh ki, sen aldın deyim imanimi.
Ey Füzuli, cane yetmişdim könülden, şükr kim,
Bağıladım bir dilbere, kurtardım ondan canimi.
Gördüm ol hurşidi-hüsnün, ihtiyarım kalmadı,
Saye tek bir yerde durmağa kerarım kalmadı.
Bir gün olmaz tel’etin görmek müyesser, ah kim,
Zerrece ol gül yanında e’tibarım kalmadı.
Pak kıldı suretimden ze’f dehr ayinesin,
Öyle mehv oldum ki, bir zerre kübarım kalmadı.
Kem günü hemdemlerim kerk oldular göz yaşine,
Silmeye göz yaşimi bir kemküsarım kalmadı.
Ruzigarım hoş keçirdi, ah kim, devran dönüb,
Oldu ehvalım herab, ol ruzigarım kalmadı.
Rahi-eşk içre mene ancak fena meksud idi,
Şükr kim, meksude yetdim, intizarım kalmadı.
Ey Füzuli, el kamu eğyarım oldu yar üçün,
Suzi-dilden keyri bir dilsuz yarım kalmadı.
Aldı gülzar içre su eksi-üzari-alini,
Çekdi güller suretin, menzur edib timsalini.
Adın etmiş gün, alıb bir eks mir’ati-felek,
Sübh gösterdikde sen rühsari-ferrühfalini.
Şerhe bir gün kıldığın bidadi çekmez heşredek,
Ol melek kim, yazmak ister nameyi-e’malini.
Seyli-hun halın heyalile pozub göz merdümün,
Merdüm etmiş çeşmi-hunbare heyali-halini.
Mürği-dil kalmadı kim, seyd olmadı, ey şuhçeşm,
Sakin et pervazden şehbazi-mişkinbalini.
Koymadın bir kimse cevrün çekmeye, rehm et demi,
Men’ kıl hunrizlikden kemzeyi-kettalini.
Kem günü üstümde senden keyri yoh, ey dudi-ah!
Lütf kıl, menden götürme sayeyi-ikbalini.
Ey Füzuli, bes ki, kemnak oldu ehvalın soran,
Kemden ölsen, hiç kim sormaz dehi ehvalini.
Heyret, ey büt, suretin gördükde lal eyler meni,
Sureti-halım gören, suret heyal eyler meni.
Mehr salmazsan mene, rehm eylemezsen bunca kim,
Saye tek sevdayi-zülfün payimal eyler meni.
Ze’fi-tale’, manei-tovfik olur, her nece kim,
Iltifatın arizumendi-vüsal eyler meni.
Men geda, sen şahe yar olmak yoh, emma neyleyim,
Arizu sergeşteyi-fikri-mehel eyler meni.
Tiri-kemzen atma kim, bağrım deler, kanım töker,
Ikdi-zülfün açma kim, aşüftehal eyler meni.
Dehr vekf etmiş meni nevres cavanlar eşkine,
Her yeten mehveş esiri-hettü hal eyler meni.
Ey Füzuli, kılmazam terki-teriki-eşk kim,
Bu fezilet dahili-ehli-kemal eyler meni.
Hasilim yoh seri-kuyinde beladen keyri,
Kerezim yoh rehi-eşkinde fenaden keyri.
Neyi-bezmi-kemem, ey ah, ne bulsan yele ver,
Oda yanmış kuru cismimde hevaden keyri.
Perde çek çöhreme hicran günü, ey kanlı sirişk!
Ki, gözüm görmeye ol mahlikaden keyri.
Yetdi bikesliyim ol kayete kim, çevremde
Kimse yoh cizgine, girdabi-beladen keyri.
Ne yanar kimse mene ateşi-dilden özge,
Ne açar kimse kapım badi-sebaden keyri.
Pozma, ey mevc, gözüm yaşı hübabın ki, bu seyl
Koymadı hiç imaret bu binaden keyri.
Bezmi-eşk içre, Füzuli, nece ah eylemeyim,
Ne temettö bulunur neyde sedaden keyri?
Tereşşüh kebrimin daşından etmiş çeşmimin yaşi,
Heyal eyler gören kim, le’ldendir kebrimin daşi.
Ne zibasen ki, suret bağılamaz tesviri-rühsarın,
Teheyyür suret eyler, suretin çekdikce nekkaşi.
Nola girdabi-kem derse, dili-sergeşte dünyaye,
Sanır kim, cizginir alem, kimin kim, cizginir başi.
Sipehri-pürkevakibden degil derde deva mümkün,
Heyal etmen vere tiryaki-zehri-kem, bu heşhaşi.
Bekasi mümkün olmaz, olsa ger divari-ömründe
Mehü hurşidden hiştü bina, eflakden kaşi.
Verer emvate ehya bade, guya kim, çıhıb her dün,
Salır feyzi-Mesiha badeye hümhane heffaşi.
Füzulini rehi-eşkinde eşkü ah eder rüsva,
Beladır, her kimin bir yolda kemmaz olsa yoldaşi.
Ne görer ehli-cefa mende vefaden keyri,
Ne bulur şem’i yakan kimse ziyaden keyri.
Ey olan sakini-mescid, ne bulubsan bilmen,
Buriyasında onun buyi-riyaden keyri.
Gel herabete, nezer sakiye kıl kim, yohdur
Rühi-safü meyi-safinde sefaden keyri.
Serbeser vadiyi-möhnetdirü kem mülki-vücud,
Bir ferağet yeri yoh şehri-fenaden keyri.
Cümleyi-helk mene yar üçün eğyar oldu,
Kalmadı kimse mene yar hudaden keyri.
Ezmi-kuyinde könül yarlık ister bizden,
Elimizden ne gelir heyr-duaden keyri.
Fekr imiş fekr, Füzuli şerefi-ehli-vücud,
Özüne eyleme hemdem fükeraden keyri.
Yıhdı saki bir eyak ile meni-efgari,
Bir tepik eyledi viran bu kühen divari.
Gah me’mur kılır bade meni, gah herab,
Görünüz gah yapıb, gah yıhan me’mari.
Gün çıhınca saçaram gevheri-eşk encüm tek,
Geceler yadime geldikce mehi-rühsari.
Dil yahar dağ gözün fikri ile hicr günü,
Bu çirağilemi sahlar gece ol bimari?
Yoh özünden heberi kim ki, gelir dünyaye,
Bezmden dışra komaz piri-müğan hüşyari.
Bize çün kedr bulunmaz, çıhalım dünyaden,
Müşteri yoh, nece bir bekliyelim bazari.
Keydi-islam, Füzuli, sene bir afetdir,
Bir hesar ede gör ondan özüne zünnari.
Yar kılmazsa mene cevrü cefaden keyri,
Men ona eylemezem mehrü vefaden keyri.
Ey deyen “keyre könül verme”, kanı mende könül,
Seri-zülfünde olan behti-keraden keyri?
Kıldı Mecnun kimi çohlar hevesi-eşk, veli
Doymadı derde, meni-biserü paden keyri.
Mişki-Çin zülfün ile eylese de’va ne eceb,
Ne olur üzü kara kulda hetaden keyri?
Lebine çeşmeyi-heyvan demezem kim, lebinin
Var bir cane yarar feyzi, bekaden keyri.
Hiç kim bilmedi tehkik ile ağızın sirrin,
Sirri-keybi ne bilir kimse hudaden keyri.
Ey Füzuli, bize tekdir kem etmiz ruzi,
Kılalım sebr, nedir çare rizaden keyri.
Çöhreyi-zerdimde gör hemdem sirişki-alimi,
Ol güli-re’naye bu reng ile bildir halimi.
Ta ki, servim base gahi başim üzre bir kedem,
Ey müsevvir, rehgüzari üzre çek timsalimi.
Ey felek, yohdur libasi-fekrden arım menim,
Etlesinden bilmişem üstün mühekker şalimi.
Ey hoş ol kim, eşk herfin bir dehi tekrar edem,
Heşr divanında görgec nameyi-e’malimi.
Hiç kim yohdur ki, nalemden şikayet eylemez,
Şükr kim, erz eyleyen çohdur sene ehvalimi.
Niyyetim oldur ki, rühsarın görüb canım verem,
Müshefi-rühsar açıb, kılğıl mübarek falimi.
Sübhü şam ol kibleyi-ebru mükabildir mene,
Ey Füzuli, Tanrı gözden sahlasın ikbalimi.
Fariğ etdi mehrin özge mehlikalerden meni,
Hirz imiş eşkin senin, sahlar belalerden meni.
Könlüm aldın, gösterib min lütfü minnet canıma,
Eyledin müsteğıni özge dilrübalerden meni.
Vamikü Ferhad tek rüsvaye kılmın nsibetim,
Bir fekirem, sanmanız ol hüdnümalerden meni.
Işvevü naz ile def’ etdin kemü enduhimi,
Sehr ilen bigane etdin aşinalerden meni.
Kıl tekellüm, zülfün enduhini, könlümden gedir,
Bir füsun ile hilas et, ejdehalerden meni.
Kayeti-zöhdü vere’, zahid, vüsali-hur ise,
Vechi yoh men’ etmegin hurilikalerden meni.
Her cefa etsen, Füzuli tek şikayet kılmazam,
Eşk etvarında sanma bivefalerden meni.
